Koffie in de tijden van weleer

Vandaag de dag zijn we gewend dat we voor de meeste dingen niet veel moeite hoeven te doen en kunnen we onszelf op onze wenken bedienen. Hebben we bijvoorbeeld zin in een kopje koffie, dan is een zak Jones Brothers Coffee nooit ver weg en hebben we in no time een heerlijk, dampend bakkie troost in handen.

Het is moeilijk voor te stellen hoe mensen dat vroeger deden, zonder het gemak van een supermarkt, internet en koffiezetapparaat waarvan je alleen de schakelaar hoeft om te zetten. Hoeveel moeite moesten zij doen voor een espressootje..?

Koffie is nu niet meer weg te denken uit ons dagelijkse leven; het past zo goed op ieder moment van de dag en in iedere situatie, dat het lijkt alsof men nooit zonder koffie heeft geleefd..! Apart is dan ook dat koffiedrinken eigenlijk pas een hele jonge gewoonte is, met zo’n 1000 jaren. Zeker vergeleken met zoiets als het roken van tabak, wat mensen al vele duizenden jaren doen.

Rond 1000 na Christus waren Soefi monniken degenen die cafeïne populair maakten, maar het duurde nog zo’n 600 jaar langer voordat de gewoonte echt werd overgenomen in het Westen. En hoewel een klein groepje Europeanen klaagde over slapeloosheid, was de overgrote meerderheid wég van dit heerlijke drankje en de prettige bijwerkingen: minder slaperigheid, onderdrukking van de eetlust en verbetering van het geheugen en je stemming.

Het brouwen van het drankje had wel nogal wat voeten in de aarde:

De bonen kopen

Voordat de eerste Europese koffieplantage ontstond in Java rond 1700 na Christus, groeiden alle koffiebonen ter wereld in Ethiopië en Yemen.

De bonen branden

Dit werd gedaan in een bak- of braadpan boven een open vuur; klinkt makkelijker dan het is! Als het vuur eenmaal gaande was, moest je de bonen flink doorroeren in de pan totdat ze open kraakten, een beetje zoals popcorn. Belangrijk was natuurlijk de bonen in beweging te houden omdat ze anders niet gelijkmatig geroosterd werden (of zelfs aanbrandden). Geen wonder dus dat mensen dit graag overlieten aan de experts… Vanaf 1700 beginnen koffiebranders hun eigen ‘merken’ te verkopen, o.a. aan populaire koffiehuizen in de stad.

Het malen en koken van de bonen

Wanneer de bonen gebrand waren, werden ze in een vijzel gemalen, gezeefd en vervolgens zo’n 15 minuten gekookt. Er bestond niet zoiets als een ’17de-eeuwse espresso’: die liet nog zeker 200 jaar op zich wachten! Het eindproduct was vergelijkbaar met dikke, ongefilterde Turkse koffie. En de sterkte? Geschiedkundigen denken dat de gemiddelde 17de-eeuwse kop koffie gemaakt werd van zo’n 60 gram koffie op circa 1 liter water, wat half de sterkte is van onze koffie vandaag de dag. We kunnen dus met zekerheid stellen dat we in de 21ste eeuw goed aan de cafeïne zitten.

En dan, het drinken..!

De koffie werd gedronken uit een kleine, ondiepe schaal. Hij zou rokeriger hebben gesmaakt dan de koffie van nu, en een beetje modderig van textuur zijn geweest.

Bedenk dat een koffieboon er vaak maanden over deed om van plantage naar koffiekop te komen. Aangezien de vraag naar koffie enorm was en het aanbod van kwaliteitsbonen heel mager, gebeurde het vaak dat gewetenloze koffieverkopers bonen hergebruikten, of mengden met vuil en takjes om de voorraad op te rekken.

Zin om je zelf thuis toe te leggen op de historische kunst van het koffie maken?

Nee, wij ook niet.

Een hoeraatje dan maar voor Jones Brothers Coffee!

Happy Drinking!

The Bean Team